Trong bối cảnh kinh tế - xã hội ngày càng phức tạp và khó đoán, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp không chỉ cần nhìn xa trông rộng, mà còn phải trang bị cho mình một nội lực vững vàng để lèo lái tổ chức qua những “làn sương mù” của sự thay đổi. Đây là một trong những thông điệp mạnh mẽ mà ông Lê Trí Thông – Phó Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc PNJ Group – đã chia sẻ tại Hội nghị Nơi làm việc tốt nhất Việt Nam® 2023, tổ chức bởi Anphabe.
Khi thế giới không còn chắc chắn, “bất biến” trở thành chiến lược
Theo ông Thông, điều duy nhất chắc chắn trong môi trường kinh doanh ngày nay chính là... sự không chắc chắn. Các doanh nghiệp đang vận hành trong một thế giới liên tục chuyển động, nơi mà các biến động về công nghệ, thị trường, hành vi người tiêu dùng và thậm chí cả kỳ vọng của nhân sự đều có thể xảy ra đột ngột, không hề báo trước.
Vậy doanh nghiệp – và đặc biệt là các nhà lãnh đạo – cần chuẩn bị gì để xuyên qua mơ hồ và dẫn dắt thay đổi?
Câu trả lời, theo ông Thông, không nằm bên ngoài, mà chính là sự “bất biến” trong tư duy và hành động. Không phải là sự bảo thủ hay cố chấp, “bất biến” ở đây mang nghĩa giá trị cốt lõi, sự ổn định trong định hướng, và khả năng giữ vững bản lĩnh trong tâm thế đối mặt với biến động.
Sự bất biến không phải là đứng yên. Đó là sự nhất quán bên trong để có thể ứng biến linh hoạt bên ngoài.
Đừng chờ đến khi biến động xảy ra mới hành động
Một cạm bẫy thường gặp trong quản trị doanh nghiệp là phản ứng quá muộn. Khi biến động đã đến mức quá lớn, tổ chức dễ rơi vào trạng thái bị động, dẫn đến những quyết định mang tính cắt giảm hoặc khủng hoảng.
Thay vào đó, ông Thông khuyến khích các nhà lãnh đạo nên chủ động chuẩn bị trước, thông qua:
- Phát hiện các tín hiệu yếu (weak signals) từ thị trường, khách hàng, nội bộ nhân sự;
- Thiết kế các kịch bản linh hoạt thay vì chỉ có một kế hoạch duy nhất;
- Thực hiện những điều chỉnh nhỏ nhưng liên tục, giúp tổ chức thích nghi dần thay vì thay đổi đột ngột.
Chiến lược này giúp doanh nghiệp không rơi vào trạng thái “bị thay đổi”, mà chủ động dẫn dắt sự thay đổi – một năng lực đặc biệt quan trọng trong thế giới BANI (Brittle – dễ vỡ, Anxious – lo âu, Non-linear – phi tuyến, Incomprehensible – khó hiểu).
Kết hợp hài hòa giữa ổn định và linh hoạt
Một tổ chức thành công không đơn thuần là nơi có quy trình chuẩn, tài chính vững vàng hay sản phẩm cạnh tranh. Theo ông Thông, đó còn là nơi mà:
- Nhân viên cảm thấy an tâm, tin tưởng vào tầm nhìn và định hướng lãnh đạo;
- Lãnh đạo thể hiện được sự nhất quán, nhưng cũng sẵn sàng linh hoạt trong phương thức thực thi;
- Văn hóa tổ chức trở thành “neo giữ”, giúp đội ngũ không bị dao động trước những làn sóng thay đổi.
Sự ổn định ở đây không phải là “cứng nhắc” mà là sự cam kết lâu dài với giá trị cốt lõi và khả năng biến chuyển cách làm để giữ nguyên mục tiêu.
Ví dụ tại PNJ, ông Thông chia sẻ rằng công ty luôn duy trì nguyên tắc “lấy khách hàng làm trung tâm” và “tôn trọng con người” trong mọi quyết định. Khi đối diện với khủng hoảng COVID-19, PNJ không cắt giảm nhân sự như nhiều công ty khác mà tìm cách tái đào tạo, luân chuyển và tăng cường đối thoại nội bộ, giúp duy trì sự gắn kết và phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch.
Lãnh đạo: Hành trình trưởng thành bên trong trước khi ảnh hưởng ra bên ngoài
Trong phần chia sẻ đầy cảm xúc, ông Thông cũng nhấn mạnh rằng để có thể dẫn dắt tổ chức vượt qua bất định, chính người lãnh đạo cần có sự trưởng thành nội tâm, biết lắng nghe chính mình, chấp nhận sự bất toàn, và rèn luyện sự tỉnh thức trong hành vi lãnh đạo.
Thay đổi bên ngoài chỉ thực sự hiệu quả khi đi kèm với sự thay đổi bên trong.
Một tổ chức chỉ có thể phản ứng linh hoạt khi đội ngũ lãnh đạo có sự phản tỉnh (reflection), hiểu được năng lực hiện tại của mình đến đâu, giới hạn là gì, và có khả năng học hỏi liên tục từ thực tiễn.
Kết luận: Sự bất biến như điểm tựa cho tổ chức trong thời đại mơ hồ
Trong thế giới đầy rẫy những biến động như hiện nay, rất dễ để các tổ chức bị cuốn theo các xu hướng ngắn hạn, hành động vì áp lực thay vì tầm nhìn. Nhưng nếu tổ chức có thể giữ vững sự “bất biến” trong cốt lõi – đó là giá trị, văn hóa, niềm tin vào con người – thì dù đi qua bao nhiêu biến chuyển, họ vẫn sẽ tìm được hướng đi phù hợp, vững vàng và có khả năng bứt phá.
Thông điệp từ ông Lê Trí Thông là lời nhắc nhở sâu sắc cho cộng đồng lãnh đạo: để thay đổi hiệu quả, hãy bắt đầu từ sự vững vàng bên trong.
