Trong thời gian gần đây, làn sóng layoff tại nhiều doanh nghiệp đã khiến không ít người lo lắng. Từ những cuộc trò chuyện với các chuyên gia nhân sự và quan sát thực tế thị trường lao động, có thể thấy rằng có rất nhiều quan niệm chưa chính xác về layoff. Bài viết này sẽ giúp làm rõ một số lầm tưởng phổ biến để bạn có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề này.
1. Layoff là vì nhân viên kém năng lực
Sự thật: Layoff không đồng nghĩa với việc sa thải vì năng lực kém. Một nhân viên bị sa thải thường do không đáp ứng được yêu cầu công việc hoặc vi phạm quy định công ty, trong khi layoff thường xuất phát từ nhu cầu tinh gọn bộ máy, cắt giảm chi phí hoặc tái cấu trúc doanh nghiệp.
Ngay cả những nhân viên xuất sắc cũng có thể nằm trong danh sách bị layoff nếu vị trí của họ không còn phù hợp với chiến lược mới của công ty. Một Giám Đốc Nhân Sự từng chia sẻ tại sự kiện Industry Breakfast của Anphabe: "Khi phải cắt giảm từ vài trăm đến cả ngàn người, thì giỏi hay dở cũng đều có thể bị ảnh hưởng". Vì vậy, nếu không may bị layoff, bạn cũng đừng vội tự ti hay nghĩ rằng mình không đủ năng lực.
2. Layoff chỉ xảy ra khi công ty kinh doanh yếu kém
Sự thật: Không phải cứ layoff là dấu hiệu của một công ty đang "sắp sập". Thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn có lợi nhuận tốt nhưng vẫn chủ động cắt giảm nhân sự để tối ưu hóa hoạt động. Layoff không chỉ là giải pháp tài chính mà còn là chiến lược giúp công ty thích nghi với thị trường, điều chỉnh nguồn lực hoặc chuyển hướng kinh doanh.
Tại Singapore, nhiều doanh nghiệp lớn vẫn tiến hành layoff dù tình hình kinh doanh ổn định. Một số công ty thực hiện điều này để loại bỏ những vị trí không còn phù hợp hoặc để dành nguồn lực cho các lĩnh vực có tiềm năng hơn. Do đó, thay vì nhìn nhận layoff theo hướng tiêu cực, hãy coi đây là một phần của sự thay đổi cần thiết trong doanh nghiệp.
3. Một khi đã bị layoff thì sẽ không có cơ hội quay lại
Sự thật: Rất nhiều công ty vẫn duy trì liên lạc với nhân viên cũ và thậm chí còn ưu tiên tuyển lại họ khi có vị trí phù hợp. Điều này đặc biệt đúng với những nhân viên có năng lực tốt nhưng bị layoff vì lý do cơ cấu.
Có những công ty còn có chính sách "boomerang employee" - khuyến khích nhân viên cũ quay lại khi điều kiện phù hợp. Nếu bạn bị layoff, hãy giữ mối quan hệ tốt với công ty cũ và duy trì hình ảnh chuyên nghiệp, vì biết đâu trong tương lai, bạn sẽ có cơ hội quay lại với một vị trí tốt hơn.
4. Layoff là dấu hiệu của lãnh đạo kém
Sự thật: Quyết định layoff thường là một trong những quyết định khó khăn nhất đối với ban lãnh đạo. Trong nhiều trường hợp, đây là phương án bắt buộc để đảm bảo sự tồn tại của công ty và bảo vệ quyền lợi của những nhân viên còn lại.
Lãnh đạo giỏi không phải là người tránh được layoff bằng mọi giá, mà là người biết thực hiện layoff một cách minh bạch, công bằng và có chiến lược. Khi layoff được thực hiện đúng cách, doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn phát triển bền vững hơn trong tương lai.
5. Bị layoff là dấu chấm hết cho sự nghiệp
Sự thật: Tại Việt Nam, phần lớn những người bị layoff vẫn có thể tìm được công việc mới. Theo khảo sát của Anphabe sau đợt layoff diện rộng năm 2023, có tới 70% người lao động đã tìm được công việc mới, trong đó 1/3 số này thậm chí còn có mức lương cao hơn công việc cũ.
Layoff đôi khi có thể là một cơ hội để bạn đánh giá lại hướng đi sự nghiệp, tìm kiếm một công việc phù hợp hơn hoặc thậm chí khởi nghiệp. Điều quan trọng là bạn cần chuẩn bị sẵn sàng để đối mặt với mọi thay đổi bằng cách liên tục nâng cao kỹ năng, mở rộng mạng lưới quan hệ và cập nhật xu hướng thị trường.
Làm thế nào để tránh rơi vào nhóm bị layoff?
Dù không thể kiểm soát hoàn toàn tình huống layoff, nhưng bạn có thể chủ động giảm thiểu rủi ro bằng cách:
Nâng cao giá trị bản thân: Hãy luôn học hỏi, nâng cấp kỹ năng và chứng minh giá trị của mình đối với công ty. Những nhân viên có năng lực và đóng góp lớn thường sẽ ít bị ảnh hưởng hơn.
Thích nghi với sự thay đổi: Nếu công ty thay đổi chiến lược, hãy nhanh chóng cập nhật và thích nghi. Đừng để mình trở thành nhân sự lỗi thời.
Xây dựng mối quan hệ chuyên nghiệp: Hãy tạo dựng mạng lưới quan hệ rộng trong ngành. Điều này sẽ giúp bạn có nhiều cơ hội hơn nếu cần tìm kiếm công việc mới.
Có kế hoạch tài chính dự phòng: Đừng đợi đến khi bị layoff mới lo lắng về tài chính. Hãy luôn có quỹ dự phòng để duy trì cuộc sống trong vài tháng nếu mất việc.
Chủ động tìm kiếm cơ hội mới: Thị trường lao động luôn có những cơ hội dành cho người sẵn sàng. Đừng chỉ ngồi chờ công ty quyết định tương lai của bạn, hãy tự tìm kiếm những cơ hội phù hợp với bản thân.
Thị trường lao động hiện tại có thực sự ảm đạm?
Dù có một số doanh nghiệp đang tiến hành layoff (chiếm khoảng 15% theo khảo sát của Anphabe), nhưng vẫn có đến 30% doanh nghiệp dự định mở rộng và tuyển dụng thêm nhân sự. Điều này có nghĩa là vẫn có rất nhiều cơ hội trên thị trường, quan trọng là bạn phải biết cách nắm bắt chúng.
Layoff không phải là dấu hiệu của thất bại mà là một phần của sự thay đổi trong sự nghiệp. Quan trọng là bạn nhìn nhận và ứng phó với nó như thế nào. Những người sẵn sàng học hỏi, linh hoạt và luôn giữ thái độ tích cực sẽ luôn tìm được hướng đi phù hợp.
Lời kết
Không ai mong muốn bị layoff, nhưng nếu điều đó xảy ra, hãy nhớ rằng đây không phải là dấu chấm hết. Hãy biến thử thách thành cơ hội để phát triển và tìm kiếm những con đường mới trong sự nghiệp. Và quan trọng nhất, hãy luôn có ý thức để trở thành một nhân viên mà bất kỳ công ty nào cũng muốn giữ lại.