Nên chăng: Thành lập 1 Mạng Xã hội mới để kinh doanh?

Bạn phân tích khá hay và cách viết cũng khiến người đọc thích theo dõi. Tuy nhiên có võ đoán quá không khi cho rằng : “ý tưởng” của Facebook không hẳn là hoàn toàn thú vị. Thiết kế giao diện trang web của nó cũng không mang tính đột phá. Đội ngũ kỹ sư phát triển của Facebook cũng không thực sự xuất sắc. Tuy nhiên việc chọn thời điểm ra mắt của mạng xã hội này lại vô cùng hoàn hảo”.

Bản thân trong phân tich của bản cũng cho thấy sự phát triển vũ bão của FB, đã 6 năm rồi, cái thời điểm ra mắt chẳng còn relevant nữa. Có chăng lại chính cái UI thân thiện , khả năng search cực kỳ hay để luôn suggest đúng bạn bè (ôi, cái này phải là top developer mới làm được) và nhiều feature "thú vị" mơi chính là mấu chốt thành công của FB...

Phần 1: Đế chế Facebook và những điều kỳ diệu

Có khi nào các bạn nghĩ rằng: “chỉ cần 1 đất nước chung cho tất cả mọi người trên thế giới”. Ấy khoan, đừng nghĩ tôi đang nói về 1 cuộc hợp nhất vĩ đại tất cả các nước đâu nhé. Thế giới ảo tưởng tôi nói đến ở đây là một thế giới hòa bình, mọi người sử dụng chung 1 ngôn ngữ, ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành, ai cũng được vui chơi giải trí, được thể hiện khả năng một cách bình đẳng, không ai cao hơn ai và không ai thấp hơn ai. Quá tuyệt vời phải không, chắc là chẳng ai chần chừ mà không tham gia thế giới đó. Tạm gác câu chuyện này ở đây nhé, tôi sẽ trở lại sau.

2004 là năm đầu tiên Facebook được sử dụng cho các sinh viên trường Harvard danh tiếng, nghĩa là những thành viên của Facebook toàn là sinh viên thứ dữ. Chính cái tiếng tăm Harvard đã khiến cho sinh viên các trường khác mong được “làm quen, kết bạn”. Chúng ta cũng thế thôi, đăng ký thành viên để được vào CLB những doanh nhân thành đạt thì ai mà chẳng muốn. Tương tự như thế, khi các trường ĐH khác tham gia cũng làm cho chất lượng “thứ dữ” có giảm đi đôi chút nhưng vẫn thừa (kết bạn với sinh viên ĐH Hoa Kỳ vẫn là niềm vinh hạnh phải không?). Rõ ràng Facebook có một nền móng siêu vững chắc và kiểu phát triển bền vững. Tương tự như 1 quả bom hạt nhân, chất lượng của cái “hạt nhân” này quá tốt khiến cho sức lan tỏa rất khủng khiếp (1).

Cơn sóng Facebook bắt đầu truyền đi với biên độ lớn và bước sóng ngày càng tăng. Quét qua các trường ĐH, Trung học trên nước Mỹ và nhiều nước khác. Cần chú ý rằng, cộng đồng sinh viên là cộng đồng vững chắc nhất mà bạn từng trải qua trong cuộc đời. Sự dư thừa thời gian (do chưa phải đi làm), sự gắn bó trong việc học tập, vui chơi, các hoạt động tập thể…khiến cho mạng lưới sinh viên có sự gắn kết cực cao. Biên độ của cơn sóng Facebook cộng hưởng phần lớn nhờ mạng lưới sinh viên này.

Mới đây, trong một bài viết trên trang Datamation, blogger Mike Elga cho rằng: “Ngay khi cả thế giới đã sẵn sàng chào đón mạng xã hội, thì Facebook có mặt. Suy cho cùng, “ý tưởng” của Facebook không hẳn là hoàn toàn thú vị. Thiết kế giao diện trang web của nó cũng không mang tính đột phá. Đội ngũ kỹ sư phát triển của Facebook cũng không thực sự xuất sắc. Tuy nhiên việc chọn thời điểm ra mắt của mạng xã hội này lại vô cùng hoàn hảo”. Tôi ủng hộ quan điểm này. Cái thời điểm ra mắt của Facebook là “khi mà tiến bộ công nghệ giao hòa với ý tưởng “xã hội ảo” để tạo ra một mạng xã hội dành cho mọi người”. Nói một cách dân dã đó là “hên”.

Đầu tiên, chính là các MXH tại thời điểm 2004-2005 quá đơn điệu (chủ yếu là dạng EGO Centric), tương tác rất kém, một phần không nhỏ là công nghệ phát triển web chưa cho phép. Nếu muốn thay đổi, nó phải có những bước cải tiến lớn và phải từng bước để phù hợp với cái cơ thể già nua đó (web platform cũ). Điều này làm cho các MXH thích ứng rất chậm và khó khăn.

Thứ hai, không thể không nhắc tới một cái hên khác là giá của máy chụp ảnh, quay phim, điện thoại tích hợp máy chụp ảnh cũng như thiết bị lưu trữ thời điểm này xuống dốc nhanh, giới trẻ có công cụ để xuất xưởng đủ loại hình ảnh, video.. Và một nơi cho phép chia xẻ media để bạn bè bình luận thoải mái như Facebook quả là một nơi lý tưởng.

Thứ ba, về mô hình, MXH kiểu Relationship Centric đặc trưng của Facebook giúp cho các thành viên tương tác với nhau đơn giản, thuận tiện và ngay tức khắc. Mô hình EGO centric (nổi tiếng nhất là Myspace.com) cổ xưa bộc lộ rất nhiều nhược điểm:

- Bạn muốn trở thành 1 blogger nhiều người theo đuổi? Bạn phải có những bài viết hay và chất lượng. Nhưng liệu bạn có khả năng viết lách hoặc đủ tự tin để publish (công khai) những bài viết đánh giá /mô tả vấn đề gì đó không?
- Bạn muốn có bạn bè? Trước hết phải có 1 vài list nhạc, film hay video trước đã, như thế mới chứng tỏ được sở thích và trình độ hưởng thụ của mình khi bạn bè ghé thăm. Bạn cảm thấy khó khăn vì bạn không thích hoặc không rành lắm các loại giải trí này?
- Nếu có khách tới nhà bạn, bạn sẽ rất xấu hổ nếu ngôi nhà của mình bừa bộn và chẳng có tí nghệ thuật nào phải không? Tương tự như trên MXH thôi, một người phải có khiếu thẩm mỹ để trang trí cho hompy của mình.

Chắc hẳn không phải ít người gặp khó khăn như trên khi tham gia MXH kiểu EGO centric này. Và kiểu MXH Relationship Centric của Facebook khắc phục được toàn bộ các yếu điểm đó, điểm mấu chốt chính là đây. Bên cạnh đó, sự thuận tiện khi sử dụng, công nghệ không phải là tuyệt đỉnh nhưng luôn đáp ứng nhu cầu người dùng và khả năng kết nối xuất sắc của Facebook như những vũ khí sắc bén lần lượt đánh bại hàng chục đối thủ MXH nặng ký: Friendster, Hi5, Orkut, Twitter.... Tháng 11/2008 là một thời điểm đáng nhớ khi Facebook cán mốc 26 triệu thành viên, và quan trọng hơn là đánh bại Myspace.com để trở thành MXH lớn nhất. Đến tháng 11/2011, Facebook đã có gần 800 triệu thành viên, là đất nước ảo đông dân thứ 3 trên thế giới.

Còn tại Việt Nam, Facebook có một mối tình lận đận khi muốn se duyên với cư dân mạng trong nước. Bắt đầu từ lão nông dân thô kệch Yahoo360, một MXH già nua, còm cõi nhưng có một nền tảng quan hệ vững chắc với cư dân mạng qua 1 người mai mối hoàn hảo: Yahoo Messenger! Cư dân mạng VN điên đảo yêu Yahoo360 từ năm 2005, hơn 85% sử dụng MXH là vào Yahoo360, lí do là hiệu quả kết nối qua Y!Messenger là rất lớn, hơn nữa sự đơn giản của MXH này lại chính là “sự đơn giản cần thiết” để dân tình làm quen với khái niệm MXH.

Tuy nhiên, mối tình này không được lâu dài vì lỗi đến từ cả hai phía. Trước hết là Y!360, lão nông dân già yếu biết rằng mình không thể nào tiếp tục mối tình kia nếu không “tút lại vẻ đẹp trai”, nhưng khổ nổi, thân hình còm cõi (platform Web yếu) không cho phép bất kỳ một sự nâng cấp đáng kể nào. Rồi lão tuyên bố sẽ đi chết vào ngày 13/7/2008, toàn bộ mối tình đẹp kia sẽ do con trai thừa kế (Y!360 plus). Dân cư mạng nháo nhào, họ hận vì toàn bộ những mối quan hệ, những bạn bè, những bài viết, những công sức mà họ bỏ ra sẽ tan tành…nếu không có đủ trình độ (quá trình chuyển giao dữ liệu từ Y!360 qua Y!360 plus khá phức tạp và không thể chuyển hết 100% ), họ hận vì Y!360plus cũng không hoàn hảo như họ muốn, và có lẽ họ hận nhất chính là sự kiểu chia tay của Y!360 làm họ mất hết lòng tin. Kết quả thì ai cũng biết, bây giờ thì chẳng còn mấy ai ngó ngàng đến người con trai của lão nông dân đã chết nữa rồi. Chấm hết cho cái lỗi thuộc về Y!360.

Cơn đại hồng thủy Facebook quét đến Việt Nam vào thời điểm dân cư mạng cần lắm 1 tình yêu mới. Như chàng công tử con nhà giàu đến từ nước Mỹ, với vẻ ngoài lịch lãm nhưng cử chỉ thân thiện, Facebook đã làm cư dân mạng ngất ngây con gà Tây ngay từ cái nhìn đầu tiên. Một khi họ đã chán những tính năng cũ rích và tương tác kém của 2 cha con Y!, họ sướng ngay khi dùng Facebook là điều đương nhiên. Khi Facebook đã là tình yêu mới, là xu hướng, là thời thượng, là trào lưu thì chẳng mất nhiều thời gian cho chàng công tử này thắt chặt tình cảm với cư dân của Y! chuyển sang và đón nhận thành viên mới.

Số lượng thành viên của Facebook tại Việt Nam tăng lên nhanh chóng, từ gần 100 ngàn vào cuối năm 2008, lên mấp mé 1 triệu vào cuối tháng 10 năm 2009. Bỗng nhiên, cuối tháng 11/2009, con sóng Facebook đang phăng phăng thẳng tiến bỗng bị một bức tường kiên cố mang tên “DNS”sừng sửng chặn ngang. Con đường đến với tình yêu Facebook của dân cư mạng gặp rất nhiều gian khổ đến tuyệt vọng. Hàng chục phương án được đề ra để giúp đỡ những cư dân mạng đến với tình yêu chân chính. Quả thật, nếu chàng công tử nước Mỹ kia không có sức hấp dẫn không thể chối từ thì tình yêu đã không thể vượt qua bao nhiêu khó khăn thử thách đến như thế.

“Qua cơn bĩ cực, đến hồi thái lai”, sau cơn mưa dông, trời đã hừng sáng, sau bao nhiêu thử thách, đến hôm nay (2/1/2012) thì dường như hầu hết cư dân mạng đã biết cách vượt qua trở ngại DNS để đến với tình yêu Facebook. Tổng số thành viên của Facebook đạt trên 3,6 triệu thành viên, xếp thứ 41 trên thế giới (http://www.socialbakers.com/facebook-statistics/?interval=last-6-months#... ), đặc biệt là trong 6 tháng vừa qua đã có thêm gần 2 triệu thành viên so với trước đó.

Quay lại với ý tưởng về một thế giới hoàn hảo như tôi nhắc đến ở ban đầu, tôi cho rằng Facebook là thế giới ảo hoàn hảo cho tất cả mọi người. Còn bạn?

(Đang viết tiếp phần 2...)

Mời quý anh chị em tham gia góp ý, ném đá mỏi tay..Cảm ơn nhiều nhiều!

Mọi góp ý xin liên hệ: Nam - stephenyam911@gmail.com - 0903170010

Mình nghĩ bạn mới phân tích được phẩn nổi của tảng băng, còn phần chìm là "Làm nên sự khác biệt và có thể tồn tại" thì lại chưa được chú trọng hay phân tích thử.
Với phần này thử lấy ví dụ là me.zing.vn, theo bạn nói là dạng lấy thịt đè người, nhưng nếu phân tích kỹ sẽ thấy hiện thời zing me có thành công khá tôt tại việt nam, nhiều khi còn vượt gấp nhiều lần facebook. Câu hỏi đặt ra tại sao? Ngoài những tính năng căn bản như chia sẻ status, kết nối bạn bè, là tất cả các mạng xã hội đều có vì nó là tính năng căn bản ra, như ta biết facebook lớn mạnh như hiện giờ cũng là nhờ nhiều vào việc tích hợp game trên nó(happy farm là một ví dụ điển hình),và tôi nghĩ zing nhận thấy điều đó và với lợi thế là công ty game hàng đầu việt nam trước đay họ nhanh chóng tạo được tieng vang trong lĩnh vực game online gắn nó vào trong mạng xã hội, đây cũng là thế mạnh của zing từ lâu nay và cũng là nguồn thu nhập chính của VNG, => chuyển lên webgame, điều này khiến tất cả những người mê game không cần phải lo âu với cấu hình của máy tính, không cẩn phải cài đặt gì nhiều, chỉ cần bật lên và chơi, nó rất thích hợp với hướng phát triển mạng xã hội đối với zing me, => điều này khiến VNG có lợi thế cực lớn so với các công ty game trước kia như FPT, ... => nó đẩy VNG lên môt tầm mới là một nơi cung cấp giải trí với tổ hợp Game đơn giản giải trí (khu vườn trên mây, nông trại vui vẻ, ủn ỉn) và tất cả đều là tiếng việt, phủ sóng tới cả đối với đối tượng người trung niên (điều này khiến facebook khó có thể làm được, fb có thể việt hóa dễ dàng nhưng đầu tư game việt hóa, hay có cùng văn hóa với việt nam là điều khá khó với fb trong thởi điểm hiện tại), bên cạnh đó còn tổ hơp mp3 kết nối với me.zing khiến mạng xa hội của họ đa dạng hơn rất nhiều và chính điều đó khiến họ có thể phát triển mạnh dù fb đã quá tuyệt => khái niệm "Làm nên sự khác biệt và có thể tồn tại" thật sự là một khái niệm sống còn nều muốn làm MXH

Điểm xuất phát ý là "WHY YOU ARE DOING WHAT YOU ARE DOING"? Tất cả các doanh nhân thành công mà tôi biết (có lẽ cũng nhiều doanh nhân thành công mà tôi không biết) thành công là vì họ có 1 đam mê nào đó, họ chọn được 1 model đúng cho thị trường mà đam mệ, tài năng của họ góp phần rất lớn làm việc làm cho model đó đáp ứng đúng nhu cầu thị trường và khác biệt. Sự nổi tiếng, tiền bạc hay danh vọng chỉ là thứ đến sau thôi.

Tôi không có ý nói thế để ra vẻ kể cả ta đây, mà thực chất là khi chúng tôi làm event về Từ ý tưởng đến Mô hình kinh doanh thành công mời rất nhiều chủ doanh nghiệp nổi tiếng tham gia, họ đều chia sẻ rất chân thành rằng: Có rất nhiều con đường để có hạnh phúc, tiền bạc và danh vọng, nhưng nếu bạn chọn con đường làm doanh nhân đê tới đó, bạn nên nghĩ lại...

Tư tưởng kinh doanh của người USA khác chúng ta rất nhiều, khi kinh doanh họ luôn có tư duy phát triển thương hiệu đó ra toàn cầu, chứ không chỉ nhìn trong cái ao hẹp như đa số công ty của VN !!!!
Quy luật 1: Quy luật chỉ một: Internet chỉ có thể là một công cụ kinh doanh hay một phương tiện truyền thông, không thể cả hai.
Thời ban đầu để xây dựng thương hiệu họ chỉ chuyên tập trung , coi nó như là một phương tiện truyền thông để sau khi lớn mạnh họ mới khai thác kinh doanh, Youtube,Twitter những năm đầu gần như đã không có doanh thu từ quảng cáo, nhưng họ vẫn coi nó là phương tiện truyền thông, khi quảng cáo họ coi trọng người xem, thử nghiệm rất nhiều phương án để người xem cảm thấy thoải mãi, không gây bực tức, phiền nhiều, nếu họ khai thác tối đa thì doanh thu QC không kém FB đâu! Không như ông Clip.vn của Vega , chưa có vai vế đã khai thác đủ loại chỉ nghĩ đến kiếm tiền, không coi trọng người xem thì sao thành thương hiệu lớn được chứ !

Quy luật 2: Quy luật tương tác: Thiếu sự tương tác này, trang web cùng thương hiệu của anh không thể thành công
Vietspace sao chép của Myspace sớm chết yểu vì quá rườm rà, khó sử dụng, ngay bản thân Myspace không thay đổi, chậm cải tiến làm mất đi sự tương tác, FB là sự điển hình có tính tương tác cao giữa các thành viên, nó định hướng cho thành viên, ra đời như sự xuất hiện của Iphone vậy, làm cho thành viên khám phá từ sự mới lạ này sang thú vị khác.

Quy luật 3: Quy luật tên thông dụng: Một cái tên quá thông dụng sẽ giết chết một thương hiệu trên Internet
Điển hình như :Windowslivespaces, classmates, Frienster, thời gian đầu mới ra nó thu hút được lượng thành viên rất đông sau đó khi có sự ra đời của Myspace rồi FB, nó dần yếu thế và sự suy tàn không sớm thì muộn sẽ xảy ra thôi ! (ở VN thì trương xưa có lẽ cũng thuộc loại này )

Quy luật 4: Quy luật tên riêng: Thương hiệu của ta đứng độc lập trên Internet, vậy ta nên đặt cho nó một cái tên ấn tượng
Điều này thì đa số công ty Việt Nam mắc phải, họ cứ nghĩ sở hữu 1 cái tên chung thì sẽ có nhiều người nhớ, tìm đến, nhưng không không phải vậy, muốn khác biệt, phải tạo dựng một cái tên mới, không đụng hàng, thậm chí là những cái tên xuất hiện lần đầu trong từ điển: Google, Facebook, twitter...

Quy luật 5: Quy luật đơn nhất: Bằng mọi giá, hãy tránh phải trở thành kẻ đứng thứ hai trong lĩnh vực của mình
Trên internet chỉ tồn tại 1 kẻ mạnh nhất, còn những kẻ theo sau sẽ nhanh chóng bị bỏ xa để trở về với đám đông tách riêng của chúng. Yotube, Facebook,Twitter, linkedin,Flickr...đang cho chúng ta thấy rõ điều này. !

Quy luật 7: Quy luật chủ nghĩa toàn cầu: Internet sẽ xóa bỏ mọi rào cản, mọi biên giới, mọi giới hạn
Cái này thì mọi người đều rõ rồi !

Quy luật 8: Quy luật thời gian: Hãy làm những gì mình muốn. Hãy nhanh chân. Hãy là người đầu tiên. Và tập trung vào đúng trọng tâm
Twitter, linkedin, foursquare.. là điển hình của những người đi đầu, khi lớn mạnh họ cũng không rời xa triết lý ban đầu, tập trung cao độ vào trọng tâm của mình, cyvee thì không phải vậy, câu hỏi rất lộn xộn, hỗn độn, nó như một cái chợ câu hỏi vậy, chỉ có những kẻ khờ mới cung cấp mọi thứ cho mọi người...!!!

Quy luật 9: Quy luật phù phiếm: Sai lầm lớn nhất trong tất cà các sai lầm là khi nghĩ mình có thể làm được bất cứ việc gì.
Điều này thì chúng ta đang thấy ở Yahoo, từ một người khổng lồ, giờ đang chết dần vì sự loãng của thương hiệu, họ nghĩ mình tích hợp mọi thứ trong một thì sẽ có được rất nhiều thành viên, nhưng thực tế nó không như họ mong muốn, họ thấy MXH là mảnh đất màu mỡ, muốn nhảy vào nhưng rồi lại thất bại ê chề vì trên thân thể Yahoo đã có quá nhiều tay rồi, thêm tay sẽ càng vướng bận mà thôi ! Giờ ở việt nam mọi người chỉ dùng Yahoo Messenger, chứ có mấy ai quan tâm đến thứ khác của họ đâu!!! ở VN thì qua Zing ta thấy tất cả rồi còn gì, thống kê thì ác đấy, thành viên đông đấy, nhưng nó cũng như yahoo thôi, tôi chỉ có mỗi chơi game ở trong đó thôi, vậy sao gọi là mạng xã hội đúng nghĩa cơ chứ...!

Quy luật 10: Quy luật của sự chia tách : Ai cũng nói về sư kết hợp, trong khi đó trào lưu ngược lại mới đang thực sự diễn ra.
Điều này chúng ta đang thấy ở Gã khổng lồ Google, họ là một ông vua tìm kiếm, có thực lực tài chính vô cùng mạnh, họ tham gia mạng xã hội với những sự khởi đầu như Wave, Buzz, Plus, và wave, buzz đã được khai tử, còn plus thì sao?
Không biết mọi người nghĩ sao về nó, nhưng tôi chưa bao giờ nghĩ nó sẽ là một người khổng lồ được và thậm chí tôi tin chỉ vài năm nữa nó sẽ chững lại và suy yếu hẳn, tuy được đầu tư nhiều nhưng nó không có sự đột phá lớn, ngay cái tên "con" đã cho thấy tất cả, nó chỉ là kẻ ăn bám của Google mà thôi, thành viên thì đa số là dân công nghệ, do tính tính kỳ mà tham gia, thời gian dụng chỉ là phụ, ngay cả những ông chủ của nó cũng đâu có một hồ sơ đẹp cơ chứ. Đừng nghe thống kê mà nghĩ nó lớn mạnh, nếu không tạo ra một giá trị lớn cho người dùng như FB, Linkedin, Twitter.. thì ngày tàn sẽ nhanh đến.
Nếu khi nào nó còn không được độc lập, ngay cả từ cái tên thì sẽ không thể tạo ra giá trị khác biệt, đích thực cho người dùng có thể trải nghiệm.