Trong quá trình tư vấn, đào tạo và đồng hành cùng nhiều thế hệ nhân sự, Thanh thường được nghe những câu hỏi quen thuộc: “Tại sao tôi nỗ lực rất nhiều nhưng kết quả vẫn chưa đến?”, “Vì sao người khác đi nhanh hơn mình dù xuất phát điểm tương tự?”
Câu trả lời nằm ở một nguyên lý tưởng chừng đơn giản nhưng lại vô cùng mạnh mẽ: Hiệu ứng Tuyết Lăn – Snowball Effect.
Bạn hãy hình dung một nắm tuyết nhỏ lăn từ đỉnh đồi. Lúc đầu, nó chỉ bé xíu, cần có lực để đẩy đi. Nhưng càng lăn, khối tuyết càng lớn, tốc độ càng nhanh, và đủ sức vượt qua những chướng ngại vật. Đó chính là hình ảnh thu nhỏ của sự nghiệp mỗi chúng ta.
Khi “tuyết” chưa kịp lăn
Rất nhiều nhân viên trẻ tôi gặp thường rơi vào trạng thái chán nản khi mới vài năm đi làm. Họ chăm chỉ học hỏi, cố gắng hoàn thành công việc, nhưng sự ghi nhận đến khá chậm. Cơ hội thăng tiến mờ mịt, sự tự tin giảm sút.
Thực tế, đây không phải là dấu hiệu của thất bại, mà chỉ đơn giản là bạn vẫn đang ở đoạn đầu của quá trình hình thành hiệu ứng tuyết lăn. Ở giai đoạn này, “quả cầu” chưa đủ lớn, chưa đủ đà để tự lăn. Mọi nỗ lực đều giống như đang “đẩy bằng tay” – khó khăn, mệt mỏi và dễ làm bạn nghĩ đến chuyện bỏ cuộc.
Đáng tiếc là đa phần mọi người… ngưng lại quá sớm.
- Họ chuyển việc liên tục.
- Họ thay đổi ngành nghề.
- Họ quay lại vạch xuất phát chỉ vì nghĩ rằng mình “không hợp”.
Trong khi đó, nếu kiên trì đi tiếp, tích lũy đủ lâu, thì chính những nỗ lực đều đặn ấy sẽ dần trở thành động lực tự thân.
Vận dụng hiệu ứng tuyết lăn trong sự nghiệp
Là một người làm trong lĩnh vực nhân sự, Thanh nhận ra rằng: người thành công không hẳn là người thông minh nhất, mà thường là người kiên định nhất trong việc duy trì những bước đi nhỏ mỗi ngày.
Vậy làm sao để “tuyết lăn” nhanh và mạnh hơn trong sự nghiệp? Có vài nguyên tắc quan trọng:
1. Tuyết phải đủ “ướt”: Xây dựng nền tảng năng lực
Quả cầu tuyết chỉ có thể lớn dần khi các mảng tuyết bám dính vào nhau. Với sự nghiệp, “tuyết ướt” chính là năng lực nền tảng: chuyên môn vững, kỹ năng mềm tốt, thái độ cầu thị.
Người trẻ thường sốt ruột tìm “cú nhảy vọt” mà quên mất rằng: không có nền tảng, mọi bước tiến đều thiếu vững chắc. Đầu tư vào việc học hỏi, thực hành, phát triển tư duy – đó là lớp tuyết đầu tiên và quan trọng nhất.
2. Làm đều trước khi làm lớn: Sức mạnh của sự nhất quán
Trong quản trị nhân sự, tôi thấy nhiều bạn trẻ thích những dự án “hoành tráng” để khẳng định bản thân, nhưng lại bỏ qua những công việc thường nhật tưởng chừng đơn giản.
Thực ra, chính sự đều đặn trong những việc nhỏ mới là yếu tố tạo nên uy tín và thương hiệu cá nhân. Khi bạn hoàn thành tốt các nhiệm vụ cơ bản, bạn đang âm thầm tích lũy lớp tuyết mới, giúp quả cầu của mình quay đều hơn.
3. Đẩy đúng hướng: Chọn con dốc phù hợp
Không phải ngọn đồi nào cũng đủ dài và dốc để quả cầu tuyết lăn xa. Trong sự nghiệp, “con dốc” chính là môi trường làm việc, văn hóa tổ chức và hệ giá trị cá nhân.
Nếu bạn đang làm việc ở một nơi không phù hợp, nơi giá trị của bạn không được nhìn nhận, thì mọi nỗ lực giống như đẩy quả cầu tuyết trên… mặt đất phẳng. Nó rất khó để lăn.
Vì vậy, hãy chọn đúng môi trường, chọn đúng “dốc dài” để đặt cược sự kiên trì của mình.
4. Giữ đà bằng kỷ luật và sự chủ động
Hiệu ứng tuyết lăn sẽ chỉ xuất hiện nếu bạn đủ kỷ luật để duy trì sự lặp lại. Kết quả lớn không đến từ một vài nỗ lực bùng nổ, mà từ sự bền bỉ, chủ động học hỏi và cải tiến liên tục.
Một lời khen từ sếp, một cơ hội thử sức mới, một kỹ năng vừa nâng cao – tất cả đều là “mảng tuyết” giúp quả cầu của bạn dày thêm.
Bài học từ những người khổng lồ
Ngay cả những doanh nhân vĩ đại như Warren Buffett hay Jeff Bezos cũng từng nhấn mạnh sức mạnh của hiệu ứng tuyết lăn. Buffett viết hồi ký với tựa đề The Snowball – và ông tin rằng điều quan trọng nhất là “tìm được tuyết ướt và một con dốc đủ dài”.
Jeff Bezos thì nhìn sự nghiệp và doanh nghiệp như những vòng quay tích lũy. Ông nói: “Mỗi vòng quay tăng trưởng, nếu đều đặn, sẽ tạo lực đẩy cho vòng tiếp theo.”
Điểm chung là gì? Họ đều không đặt mục tiêu “giàu nhanh”, “thành công ngay lập tức”. Họ chỉ kiên định, từng bước, để quả cầu tuyết lăn ngày một lớn.
Bài học cho cộng đồng nhân sự
Với những người làm nghề nhân sự, hiệu ứng tuyết lăn không chỉ đúng trong sự nghiệp cá nhân, mà còn đúng trong quản trị nhân tài và phát triển tổ chức.
- Trong tuyển dụng: một chiến lược dài hạn, duy trì thương hiệu nhà tuyển dụng bền bỉ sẽ tạo ra dòng ứng viên chất lượng hơn bất kỳ chiến dịch “đánh nhanh rút gọn” nào.
- Trong đào tạo – phát triển: thay vì kỳ vọng nhân viên thay đổi sau một khóa học ngắn, doanh nghiệp cần kiên trì với lộ trình huấn luyện, kèm cặp, phản hồi liên tục. Đó chính là cách tạo hiệu ứng tích lũy.
- Trong gắn kết nhân viên: những hoạt động nhỏ nhưng đều đặn (feedback, công nhận, chia sẻ) sẽ mang lại hiệu quả bền vững hơn một vài sự kiện lớn trong năm.
Tổ chức cũng cần nhớ rằng: xây dựng văn hóa doanh nghiệp không thể “mua ngay” hay “tạo tức thì”. Văn hóa chính là một quả cầu tuyết cần thời gian, sự kiên định và môi trường phù hợp để lăn dài.
Kết: Hãy để quả cầu của bạn lăn xa
Sự nghiệp không phải là đường chạy nước rút. Nó là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì, kỷ luật và lựa chọn đúng hướng đi. Hiệu ứng tuyết lăn nhắc nhở chúng ta rằng: mọi nỗ lực đều có giá trị, miễn là bạn không bỏ cuộc quá sớm.
Với cộng đồng nhân sự, tôi mong mỗi người hãy nhìn lại hành trình của mình – bạn đang ở đoạn nào của “ngọn dốc”? Quả cầu tuyết của bạn đã đủ đà chưa? Và tổ chức của bạn có đang tạo điều kiện để nhân viên của mình có một “con dốc dài” để phát triển không?
Chúc bạn luôn kiên định, để rồi một ngày nhìn lại, bạn sẽ thấy chính quả cầu tuyết mà mình kiên nhẫn vun đắp từng ngày đã đưa bạn đến những thành công ngoài mong đợi.
