Trong hành trình phát triển sự nghiệp, có lẽ không ít lần chúng ta tự hỏi: “Tôi đã nỗ lực rất nhiều, đã giỏi hơn trước, vậy mà sự công nhận vẫn chưa đến. Liệu tôi còn thiếu điều gì?”
Thực tế, đôi khi vấn đề không nằm ở việc chúng ta thiếu thốn kỹ năng hay năng lực. Mà đơn giản, những cơ hội mà ta mong muốn lại chưa “vừa vặn” với phiên bản hiện tại của chính mình. Đây là lúc chúng ta cần đến một góc nhìn khác: The Expanse Theory – Lý thuyết Mở Rộng.
Lý thuyết “Mở Rộng” là gì?
The Expanse Theory cho rằng: Thành công không chỉ đến từ việc đào sâu trong một lĩnh vực, mà còn từ việc mở rộng dung lượng bản thân trên cả ba chiều: Chiều rộng (trải nghiệm), chiều dài (kết nối), và chiều sâu (giá trị cốt lõi).
Nói cách khác, nếu xem sự nghiệp như một “chiếc bình chứa” thì cơ hội, thành tựu và sự ghi nhận chính là “dòng nước” được rót vào. Một chiếc bình nhỏ chỉ chứa được ít nước, trong khi một chiếc bình rộng và bền chắc có thể tiếp nhận nhiều hơn. Vậy, để đón nhận thành công lớn hơn, chúng ta không chỉ chờ đợi cơ hội, mà cần chủ động mở rộng chính mình.
Chiều rộng – Trải nghiệm đa dạng
Trong bối cảnh môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng, nhân sự chỉ gắn chặt với một vai trò hoặc lĩnh vực rất dễ bị “giới hạn”. Chiều rộng ở đây chính là việc dám thử sức với vai trò mới, dự án mới, hay môi trường mới.
Đối với nhân sự, việc khuyến khích nhân viên trải nghiệm đa dạng mang lại lợi ích kép:
- Về phía cá nhân, họ sẽ phát hiện ra những năng lực tiềm ẩn, học hỏi thêm kỹ năng mới và trở nên linh hoạt hơn.
- Về phía tổ chức, doanh nghiệp sẽ có một đội ngũ sẵn sàng thích ứng, không bị phụ thuộc quá nhiều vào một chuyên môn duy nhất.
Một chuyên gia nhân sự từng chia sẻ: “Nhân viên có trải nghiệm đa dạng thường là những người dễ dàng nắm bắt cơ hội thăng tiến, bởi họ hiểu cách vận hành công việc từ nhiều góc độ.”
Do đó, “chiều rộng” không chỉ giúp cá nhân phát triển, mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho tổ chức.
Chiều dài – Xây dựng kết nối
Nếu coi sự nghiệp là một vũ trụ, thì mỗi mối quan hệ chính là một vì sao. Vũ trụ càng rộng, ánh sáng càng nhiều.
Trong quản trị nhân sự, kết nối không chỉ là networking bề nổi, mà còn là việc xây dựng những mối quan hệ chất lượng, dựa trên sự tin cậy và giá trị trao đi. Đây chính là “chiều dài” trong Lý thuyết Mở Rộng.
Một nhân viên dù giỏi đến đâu nhưng làm việc tách biệt, không kết nối, sẽ khó đạt được thành công bền vững. Ngược lại, người biết hợp tác, chia sẻ, và xây dựng niềm tin sẽ có “đòn bẩy” để tiến xa.
Với tổ chức, chiều dài này cũng chính là năng lực kiến tạo “cultural capital” – vốn xã hội của doanh nghiệp. Một tổ chức có sự gắn kết cao giữa các thành viên, có mạng lưới đối tác uy tín bên ngoài, sẽ có khả năng phát triển vượt bậc, ngay cả khi thị trường biến động.
Chiều sâu – Giá trị lõi
Nếu thiếu “chiều sâu”, mọi nỗ lực mở rộng đều dễ bị tan loãng. Chiều sâu chính là việc xác lập và giữ vững trục giá trị cốt lõi - điều quan trọng nhất mà mỗi cá nhân và tổ chức không thể đánh mất.
Với cá nhân, giá trị lõi là câu trả lời cho câu hỏi: “Tôi đang làm việc này vì điều gì? Tôi sẽ không thỏa hiệp với điều gì?”
Với doanh nghiệp, giá trị lõi là nền tảng để xây dựng văn hóa, tuyển chọn nhân sự phù hợp, và duy trì niềm tin trong nội bộ cũng như ngoài thị trường.
Một công ty có thể thử nghiệm nhiều chiến lược mới, song nếu đánh mất “core values”, tổ chức đó sẽ đánh mất luôn niềm tin và sự trung thành từ nhân viên lẫn khách hàng. Tương tự, một cá nhân có thể học rất nhiều, thử rất nhiều, nhưng nếu không có hệ quy chiếu giá trị để định hướng, họ dễ bị cuốn trôi theo những cơ hội ngắn hạn.
Sự cân bằng của ba chiều
Một chiếc khối lập phương chỉ thật sự vững chắc khi cả ba chiều đều được phát triển hài hòa. Thiếu chiều rộng, bạn dễ trở nên hạn hẹp và tự giới hạn chính mình. Thiếu chiều dài, bạn thiếu đòn bẩy xã hội để vươn xa. Thiếu chiều sâu, bạn sẽ mất phương hướng và dễ bị “pha loãng”.
Trong vai trò quản trị nhân sự, đây cũng là một bài học quan trọng: doanh nghiệp không nên chỉ đào tạo chuyên môn (chiều sâu), mà còn cần tạo điều kiện cho nhân viên trải nghiệm đa dạng (chiều rộng) và xây dựng kết nối (chiều dài). Chỉ khi đó, nguồn nhân lực mới thật sự “mở rộng dung lượng” để sẵn sàng đón nhận cơ hội lớn.
Khi bạn mở rộng, cơ hội cũng mở rộng
Điều thú vị là: một khi chúng ta dám mở rộng chính mình, cơ hội sẽ tự nhiên xuất hiện. Cánh cửa mới mở ra, con người mới xuất hiện, và bạn sẽ gặp gỡ phiên bản trưởng thành hơn của chính mình.
Trong quản trị nhân sự, việc áp dụng The Expanse Theory cũng mang lại hiệu quả tương tự. Doanh nghiệp càng biết mở rộng dung lượng nội lực – về văn hóa, kỹ năng, và mối quan hệ – thì càng dễ dàng nắm bắt cơ hội tăng trưởng, ngay cả trong những giai đoạn đầy biến động.
Kết luận
Thế giới không giới hạn chúng ta – chính chúng ta mới là người đặt ra giới hạn cho bản thân. Và để phá vỡ giới hạn đó, không gì khác ngoài việc liên tục mở rộng dung lượng chính mình: trải nghiệm đa dạng hơn, xây dựng kết nối sâu sắc hơn, và giữ vững giá trị lõi rõ ràng hơn.
Với mỗi cá nhân, đó là hành trình trưởng thành. Với tổ chức, đó là chiến lược phát triển bền vững.
